تفکر تحلیلگرانه اساساً یک شیوه‌ی تفکر است. بنابراین، خوب است بدانیم «تفکر» چیست و چه اجزایی دارد. سپس بدین موضوع توجه کنیم که گونه‌ی تحلیلگرانه‌ی تفکر چه ویژگی‌هایی دارید. 

قبل از هر چیز باید توجه کنیم که پرسشگری در ذات تمامی رویکردهای تفکر وجود دارد. غیر ممکن است کسی متفکر خوبی باشد اما پرسشگر بدی باشد! در واقع، پرسشها تعیین می‌کنند که چه باید کرد. پرسشها مسئله یا مشکل را بیان می‌کنند و نشان می‌دهند مسئله – یعنی همان چیزی که قرار است روی آن فکر کنیم، چیست. پرسش‌ها پیش‌برنده‌ی تفکر هستند ولی پاسخ‌ها نشانه‌ی توقف کامل در تفکر! تفکر وقتی ادامه پیدا می‌کند که هر پاسخ، پرسش‌های جدیدی برانگیزد. ذهن بدون پرسش، در واقع زنده نیست. بدون پرسش هیچ درکی اتفاق نمی‌افتد!

خود «تفکر» اجزایی دارد که در هر گونه از تفکر ممکن است ویژگی‌های متمایزی داشته باشند. هر تفکری، هدفی دارد؛ پرسش‌هایی را بر می‌انگیزد؛ مفروضاتی دارد؛ استنتاج‌هایی می‌کند؛ یکسری اطلاعات را به کار می‌گیرد؛ از یکسری مفاهیم استفاده می‌کند؛ …

یک جنبه‌ی کلیدی از تحلیلگرانه اندیشی، توجه به همین اجزای تفکر است. یعنی درک هدف، مفاهیم، مفروضات، اطلاعات، و … 

علاوه بر این، یکسری ویژگی‌های خاصی هم رویکرد تفکر تحلیلگرانه دارد، از جمله: 

• تلاش برای واضح‌سازی مسائل، نتیجه‌گیری‌ها یا باوردها
• تلاش برای واضح‌سازی و تحلیل معنای واژه‌ها
• پرسشگری عمیق (طرح کردن و پیگیری پرسشهای عمیق و مهم)
• ارزیابی راه‌حل‌ها
• گوش‌کردن دقیق
• واضح ساختن متون
• توجه به شباهت‌ها و تفاوت‌های مهم
• تشخیص تناقض‌ها
• تفکیک اطلاعات مربوط از نامربوط
• …